We hebben bij Kusala jarenlang de workshop Ambachtelijke Zeep Maken verzorgd. Het was altijd een gezellige boel en fantastisch om de uiteenlopende motivaties en interesses van verschillende deelnemers te zien. Harde zeep is lange tijd uit de gratie geweest bij veel Nederlandsers die zich liever wassen met vloeibare douchegels en handzepen uit plastic flessen. Maar gelukkig is er de afgelopen jaren weer meer waardering gekomen voor echte zeep als een duurzaam zerowaste en plasticvrij product. En zeep kun je vrij gemakkelijk zelf thuis maken, zodat je ook zelf kunt kiezen welke ingrediënten je gebruikt. Zo kun je een simpel en goedkoop basisrecept zonder toevoegingen maken, bijvoorbeeld als je kosten wil besparen of als je overgevoelig bent voor bepaalde ingrediënten. Maar je kunt ook zeker experimenteren met kleurtjes, geurtjes, en extra verzorgende ingrediënten. The sky is the limit!
Nu Kusala is gestopt met de productie van zeep verzorgen we ook geen workshops meer. Toch willen we graag onze kennis blijven delen en mensen enthousiast maken over zeep maken. Daarom is dit blog nieuw leven ingeblazen. In deze post vind je een korte introductie over zeep maken en hiernaast de link naar ons E-book Ambachtelijke Zeep Maken, gratis en voor niets. Dit is ook de handout die we tijdens de workshops gebruikten. In volgende blog posts komen meer details over de ingrediënten en technieken die we voor onze Kusala zepen gebruikten.
Makkelijk of moeilijk
Zelf zeep maken lijkt in eerste instantie best intimiderend en gecompliceerd. Zeep wordt gemaakt met natronloog, wat een zeer basische stof is die vetten doet verzepen. Het is ook een bijtende stof en het is wel belangrijk om er voorzichtig en veilig mee te werken. Maar met een goede uitleg, veiligheidsvoorschriften, een een simpel basisrecept kun je in no-time een eigen broodje zeep maken. In ons E-book Ambachtelijke Zeep Maken vind je dat allemaal, zodat je stapsgewijs tot een goed resultaat komt. Tegelijkertijd is er ook een uitgebreide uitleg voor mensen die er klaar voor zijn om meer te gaan experimenteren, bijvoorbeeld met verschillende vetten om een zeep beter schuim te geven, of om een zeep harder te maken, of verzorgender.
Mocht je een betrouwbaar uitziend recept online vinden en uit gaan proberen, vervang dan nooit zomaar ingrediënten, zoals kokosolie voor olijfolie. Ieder recept moet met een zeep-calculator berekend worden om te voorkomen dat er teveel loog in een recept zit waardoor de zeep irriterend kan worden.
Ingrediënten en materialen
Beginnen met zelf zeep maken hoeft helemaal niet duur te zijn. Je kunt de meeste ingrediënten gewoon in de winkel kopen of anders online bestellen. Met deze basisingrediënten kun je al een simpel broodje zeep maken:
- Vetten: veel vetten kun je al in de supermarkt om de hoek kopen, zoals bijvoorbeeld olijfolie, kokosolie, avocado olie, zonnebloemolie, en rijstolie. Voor vetten als shea boter of mango boter moet je iets verder zoeken; dat kun je in veel internationale winkels vinden of online bestellen.
- Natronloog: dit is beschikbaar bij de drogisterij, zoals Het Kruidvat. Zij verkopen pure natronloog als korrels gootsteenontstopper in een fles bij de schoonmaakmiddelen. Dat klinkt misschien gek, maar natronloog is een heel simpel, milieuvriendelijk, en effectief oplosmiddel voor verstoppingen, net als het een essentieel ingrediënt is voor zeep. Check altijd even dat je een goede versie hebt en dat er geen andere toevoegingen in zitten.
- Water: je kunt in principe kraanwater gebruiken, maar mineralen in hard water kunnen ervoor zorgen dat de vetten in je zeep ranzig worden waardoor er oranje vlekjes tevoorschijn komen. Daarom kun je beter zacht gedemineraliseerd of gedestilleerd water uit de winkel gebruiken.
De meeste materialen die nodig zijn heb je waarschijnlijk al in huis, zoals een staafmixer, pannen, kannen, kommetjes, spatels, en een thermometer. Verder is het slim om een schort en handschoentjes te dragen, en een veiligheidsbril. Een veiligheidsbril kun je in doe-het-zelf zaken vinden of online bestellen. Je hebt dan natuurlijk nog iets nodig om je zeep in te gieten! Er zijn allerlei leuke silliconen mallen te krijgen voor baksels die ook geschikt zijn voor zeep. Maar je kunt ook zelf een mal maken, bijvoorbeeld uit een leeg pak sap of melk. Even omspoelen en in de juiste vorm knippen (de bovenkant of een zijkant eraf en zorgen dat het lekvrij is), en je bent er helemaal klaar voor om zeep te maken!
Heerlijke geuren
Met de boven beschreven basisbenodigdheden kun je al hele fijne zeep maken, maar het is natuurlijk erg leuk om er een geurtje aan te geven. Wij raden aan om etherische oliën te gebruiken omdat die gewoon het lekkerste ruiken en puur natuur zijn. Als je die kleine flesjes bij de winkels in de stad koopt ben je snel een fortuin kwijt. Hier loont het om online op zoek te gaan naar leveranciers in Nederland en Engeland. Kijk dan vooral naar webshops waar je ook benodigdheden voor het maken van zeep of cosmetica kunt vinden. Daar verkopen ze naast etherische oliën vaak ook synthetische parfums die geschikt zijn voor gebruik in zeep, mocht je dat willen proberen. Je kunt links naar verschillende leveranciers aan het einde van het e-book vinden.
Mooie kleuren en kleurpatronen
Je kunt gemakkelijk een kleurtje aan je zeep geven met kleipoeders (groen, rood, roze) uit de bio of health winkel of cacaopoeder (bruin) uit de super. Als je je meer wilt verdiepen in natuurlijke kleurstoffen voor zeep, dan is er onwijs veel mogelijk met plantenwortels, gedroogde kruiden, poeders etc. Het kan soms een uitdaging zijn om de beste techniek te vinden en de kleuren op de mooist mogelijke manier in de zeep te brengen en te houden, maar als het lukt geeft dat super veel voldoening.
Het is natuurlijk erg leuk om verschillende kleurtjes te combineren en patronen in je zeep te brengen, zoals laagjes op elkaar gieten of kleuren marmeren. Er zijn veel verschillende makkelijke en moeilijke technieken om je zeep te kleuren. Op youtube kun je veel leerzame videos vinden die het je stap voor stap laten zien. Er zijn zeepmakers die zeep als slagroom opspuiten en zepen cupcakes maken. Sommigen maken zelfs zeep-deeg om er zoals met klei kunstwerken van te bouwen. Je kunt links naar bekende zeepmakers, Facebook groepen, en andere leerzame sites in het e-book vinden.
Extra verzorgende ingrediënten
Je zal misschien wel eens van bierzeep of honingzeep gehoord hebben. Als je een nieuw ingrediënt tegenkomt, doe altijd even wat onderzoek om uit te zoeken of er speciale procedures zijn. Sommige ingrediënten kunnen namelijk een onverwachte reactie in je zeep geven. Zo werken bier en honing hitteversterkend en kan de opbouw van de hitte vanuit de kern van je zeep zo groot worden dat er een zeepvulkaan ontstaat en de zeep over de randen van de mal komt zetten… Dat willen we natuurlijk voorkomen! Meer hierover in volgende blog posts.
Misschien eerst bij het begin beginnen! Ben je er klaar voor om aan de slag te gaan? In het e-book vind je een simpel basisrecept. Veel plezier!
